Εγκυμοσύνη, διαβήτης κι εσείς, Μέρος Α'

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Μέλλουσες μητέρες

Αν αυτό είναι το πρώτο σας παιδί, πιθανόν να έχετε ήδη ακούσει ένα σωρό ιστορίες για προβλήματα που μπορεί να συμβούν στην εγκυμοσύνη, αν έχετε διαβήτη. Παρ' όλο που κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι η εγκυμοσύνη σας θα είναι καθ' όλα ομαλή, εντούτοις μπορούμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι σήμερα, οι προοπτικές για τις μέλλουσες μητέρες με διαβήτη είναι πολύ καλύτερες απ' ότι πριν 15 - 20 χρόνια. Με καλό έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, οι πιθανότητες να γεννήσετε ένα υγιές μωρό είναι σχεδόν ίδιες με εκείνες των μη διαβητικών μητέρων.

Διαβάστε το παρών και τα επόμενα σχετικά κείμενα και εφαρμόστε όπου μπορείτε τις πληροφορίες που δίνονται σε αυτά. Έτσι θα μπορέσετε να προετοιμασθείτε καλύτερα για το ευτυχές γεγονός.

ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ

Μήπως έχετε ινσουλοεξαρτώμενο διαβήτη και θέλετε να αρχίσετε οικογένεια? Μήπως έχετε ακούσει ιστορίες σχετικά με το διαβήτη και την εγκυμοσύνη που σας έχουν τρομοκρατήσει? Αν ναι, τότε υπάρχουν δύο συμβουλές που θα πάρετε από έναν επαγγελματία - μην ακούτε και μην ανησυχείτε. Οι διαβητικές γυναίκες είναι τόσο γόνιμες όσο και τις υπόλοιπες και υπάρχουν όλοι οι λόγοι για να υποθέσει κάποιος ότι θα απολαύσετε την εγκυμοσύνη σας και θα αποκτήσετε ένα τελείως κανονικό και υγιές βρέφος.

Το μόνο που απαιτείται είναι αρκετή σκληρή δουλειά από σας και απ' αυτούς που σας φροντίζουν.

Διαβήτης και εγκυμοσύνη στα περασμένα χρόνια

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στο παρελθόν οι διαβητικές γυναίκες που ήθελαν να δημιουργήσουν οικογένεια είχαν να αντιμετωπίσουν πολλές σοβαρές δυσκολίες.

Το πρώτο εμπόδιο υπερπηδήθηκε με την ανακάλυψη της ινσουλίνης, γεγονός που σήμανε - χάρη σ' αυτή - ότι οι διαβητικές μητέρες επιβίωναν. Τα μισά, όμως, βρέφη, απεβίωναν. Πράγματι, μόλις πριν 25 χρόνια το 1/4 των βρεφών από διαβητικές μητέρες είτε γεννιόντουσαν νεκρά είτε πέθαιναν μέσα στις πρώτες βδομάδες της σύντομης ζωής τους.

Σύντομα διαφάνηκε ότι το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα της μητέρας ήταν συχνά ψηλό και διαπερνούσε από τον πλακούντα (το όργανο στο οποίο είναι συνδεδεμένος ο ομφάλιος λώρος και διατρέφει το έμβρυο) στο μωρό, ενώ η ινσουλίνη δεν μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο.

Έτσι, τα ψηλά επίπεδα σακχάρου ανάγκαζαν τα παιδιά να παράγουν πολύ μεγάλες ποσότητες ινσουλίνης για να την ισοσταθμίσουν, που είχε σαν αποτέλεσμα να μεγαλώνει το σώμα των παιδιών. Αν και τα μωρά αυτά ήταν μεγάλα, πολλά μέρη του σώματος τους ήταν αργά και πολλά πέθαιναν από αναπνευστικές δυσκολίες, που κανονικά επηρεάζουν μόνο τα πρόωρα βρέφη.

Με την πάροδο του χρόνου έχουν επιτευχθεί διάφορες βελτιώσεις, συμπεριλαμβανομένης καλύτερης φροντίδας  των βρεφών και τρόπος διαπίστωσης της κατάστασης του βρέφους ενώ είναι ακόμη στη μήτρα της μητέρας, αλλά αναμφίβολα το μεγαλύτερο όφελος αφορούσε τη διαπίστωση ότι ο αυστηρός διαβητικός έλεγχος είναι το κλειδί στην ανάπτυξη ενός υγιούς μωρού. Δυστυχώς, διαφάνηκε επίσης ότι υπήρχε ένα ψηλό ποσοστό ανωμαλιών κατά τη γέννηση στις περιπτώσεις βρεφών των οποίων οι μητέρες έχουν διαβήτη.

Γνωρίζουμε τώρα ότι αυτό μπορεί να μειωθεί στο επίπεδο που ισχύει για το γενικό πληθυσμό με καλό έλεγχο στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης. Ένα μωρό μπορεί να σχηματισθεί πλήρως τις πρώτες λίγες βδομάδες της εγκυμοσύνης, πριν ακόμη φανεί θετικό ένα τεστ εγκυμοσύνης, γι' αυτό η καλύτερη επένδυση που μια διαβητική γυναίκα μπορεί να κάνει εκ μέρους του αγέννητου παιδιού μας είναι να ελέγχεται καλά 3 μήνες πριν τη στιγμή της σύλληψης.

Επίσκεψη στον ιατρό σας πριν την εγκυμοσύνη

Σε πολλά κέντρα λειτουργούν τώρα κλινικές για τα στάδια πριν την εγκυμοσύνη όπου μπορείτε να πάρετε συμβουλές και πληροφορίες για το τοπικό πρόγραμμα φροντίδας. Η πίεση του αίματος σας θα ελεγχθεί, καθώς επίσης και η ανοσία σας στην ιλαρά και η λειτουργία του θυρεοειδούς σας αδένα. Τα μάτια σας θα πρέπει να εξετασθούν και εκτιμηθεί η λειτουργία των νεφρών σας.

Επίσης να αναμένετε να ερωτηθείτε για τυχόν προηγούμενες εγκυμοσύνες, γεννήσεις, ασθένειες ή άλλα προβλήματα που μπορεί να συσχετίζονται με την ικανότητα σας για σύλληψη ή την εγκυμοσύνη σας. Επιπρόσθετα θα πρέπει να σας δοθεί η ευκαιρία να συζητήσετε τη δίαιτα σας με το διαιτολόγο σας.

Πιο σημαντικό, θα σας δοθούν συμβουλές για τα πλεονεκτήματα ενός αρκετά αυστηρού διαβητικού ελέγχου που θα συνεπάγεται πιο συχνές μετρήσεις της γλυκόζης στο αίμα σας. Ιδεωδώς πρέπει να στοχεύετε να έχετε επίπεδα σακχάρου στο αίμα όσο πιο κοντά στα κανονικά επίπεδα πριν τη λήψη γευμάτων.

Όταν εσείς και ο γιατρός σας διαπιστώσετε ότι ο έλεγχος σας είναι καλός και ότι το HbA1c (γλυκοζηλιωμένη, ένα τεστ το οποίο παίρνει το μέσο όρο  των επιπέδων σακχάρου στο αίμα σας για τους τελευταίους 2 - 3 μήνες κι έτσι δίνει μια ακριβή ένδειξη του διαβητικού ελέγχου σας) είναι ικανοποιητικό, τότε μπορείτε να σταματήσετε την αντισύλληψη. Πρέπει να κάνετε ένα τεστ εγκυμοσύνης μόλις έχετε καθυστέρηση 2 εβδομάδων στην περίοδο σας. Αν το τεστ είναι αρνητικό και εξακολουθείτε να μη βλέπετε περίοδο, περιμένετε μια βδομάδα και ξανακάντε το τεστ. Μόλις έχετε θετικό αποτέλεσμα επικοινωνήστε με το γιατρό σας.

Αν το νοσοκομείο σας δεν έχει κλινική για εξετάσεις προ της εγκυμοσύνης και είχατε γυναικολογικά προβλήματα στο παρελθόν, πρέπει να ζητήσετε να μιλήσετε με το μαιευτήρα που σας παρακολουθεί πριν συλλάβετε. Μπορεί επίσης στο στάδιο αυτό να βρείτε καθησυχαστική μια συνομιλία με την ειδική νοσοκόμα για διαβητικά θέματα. Αν έχετε παραμελήσει κάπως τον έλεγχο σας, τώρα είναι η ώρα σας να τον ενισχύσετε. Ζητήστε να ελεγχθεί το HbA1c γλυκοζηλιωμένη σας ούτως ώστε να ξέρετε ποιος είναι ο έλεγχος σας.

Φροντίδα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Η φροντίδα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ποικίλει από τόπο σε τόπο αλλά μπορείτε συνήθως να δείτε το διαβητολόγο και το μαιευτήρα σε μια κλινική παρακολούθησης πριν τον τοκετό. Στην πρώτη επίσκεψη κατά κανόνα θα σας γίνει ένα υπερηχογράφημα. Αυτή είναι μια ακίνδυνη, ανώδυνη διαδικασία που επιτρέπει στο γιατρό να ελέγξει το μωρό σας.

Είναι θαυμάσιο να έχετε τη δυνατότητα να δείτε το μωρό σας από τις πρώτες λίγες βδομάδες! Το πρώτο υπερηχογράφημα θα σας δείξει κατά προσέγγιση την ημερομηνία σύλληψης. Δεύτερο υπερηχογράφημα μπορεί να γίνει στις 20 βδομάδες για έλεγχο ανωμαλιών και μετέπειτα υπερηχογραφήματα θα διαπιστώσουν τον τρόπο ανάπτυξης του βρέφους.

Μερικές γυναίκες πιθανόν να έχουν πρόβλημα με υπογλυκαιμίες. Αν αυτό συμβαίνει σε σας, βεβαιωθείτε ότι έχετε πάντα μια γερή προμήθεια σακχαρούχων τροφών. Σε επείγουσες περιπτώσεις βεβαιωθείτε ότι ο σύντροφος σας - ή οποιοσδήποτε σας φροντίζει - έχει προμήθεια γλυκαγόνου και γνωρίζει πως να το χρησιμοποιήσει.

Δεν υπάρχει απόδειξη ότι οι υπογλυκαιμίες μπορούν να βλάψουν ένα μωρό. Οι κετόνες όμως είναι επικίνδυνες για το μωρό σας αν συσσωρευθούν για πολλές ώρες. Πρέπει να ελέγξετε για κετόνες αν το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα είναι ψηλό, αν κάνετε εμετό ή αν είστε άρρωστη και να το αναφέρετε στο γιατρό σας αμέσως αν υπάρχει περισσότερο από μια μικρή ποσότητα. Οι εμετοί ή η πρωινή αδιαθεσία δεν είναι πιο συχνοί σε διαβητικές γυναίκες από τις μη διαβητικές, αλλά αν κάνετε εμετούς θα πρέπει να πάρετε περισσότερες ανταλλαγές υδατανθράκων (ακόμα και σε υγρή μορφή) και να ελέγξετε για κετόνες.

Ίσως, επίσης, να διαπιστώσετε ότι η ποσότητα της ινσουλίνης που χρειάζεστε, συχνά αυξάνετε ενώ πλησιάζετε την 24η εβδομάδα. Γύρω στις 30 εβδομάδες οι μαιευτήρες θα ρυθμίσουν το ρυθμό της καρδιάς και τις κινήσεις του μωρού σας και θα αποφασίσουν θα πρέπει να γεννηθεί μετά από πλήρη κύηση ή νωρίτερα. Οι πιθανότητες να χρειαστείτε καισαρική τομή είναι πιο αυξημένες σε σύγκριση με τις μη διαβητικές εγκυμονούσες. Όμως, ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός διαβητικών γυναικών γεννά με φυσιολογικό τρόπο.

Το βρέφος σας μετά τη γέννηση

Λόγω του καλού ελέγχου κατά την εγκυμοσύνη, τα περισσότερα βρέφη φαίνονται και συμπεριφέρονται φυσιολογικά και μπορείτε να τα θηλάσετε αν το επιθυμείτε. Κάποτε είναι λίγο "στρουμπουλά", μπορεί να έχουν λίγη υπογλυκαιμία ή ελαφρύ ίκτερο αλλά αυτά τα προβληματάκια είναι προσωρινά και εύκολα θεραπεύονται. Το βρέφος σας δεν θα είναι διαβητικό, θα έχει απλά μια αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξει διαβήτη κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Διαβήτης κατά την κύηση

Διαβήτης κατά την κύηση είναι το όνομα που δίνεται για να περιγράψει το διαβήτη που πρωτοδιαγνώσκεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Αυτό συμβαίνει διότι η εγκυμοσύνη αυξάνει την ανάγκη για ινσουλίνη και μερικές γυναίκες δεν έχουν τα αποθέματα για να παράξουν την επιπλέον ινσουλίνη. Η παχυσαρκία αυξάνει την ανάγκη για ινσουλίνη, έτσι οι υπέρβαρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Συχνά το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα της μητέρας είναι ελάχιστα αυξημένο κι έτσι πιθανό να μην παρουσιαστούν συμπτώματα.

Ήπια συμπτώματα είναι δύσκολο να εκτιμηθούν κατά την εγκυμοσύνη λόγω του ότι πολλές μη διαβητικές εγκυμονούσες νιώθουν κούραση, δίψα και έχουν συχνουρία. Είναι σημαντικό για το καλό του βρέφους η γλυκόζη στο αίμα να είναι όσο πιο κανονική γίνεται για τους ίδιους λόγους όπως και για τις γυναίκες με ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη. Για τις πλείστες γυναίκες με διαβήτη κατά την κύηση, το μόνο που απαιτείται είναι να σταματήσουν να τρώνε γλυκές τροφές και να αυξήσουν την κατανάλωση τροφών με ίνες στη δίαιτα τους.

Γίνεται κατ' οίκον μέτρηση της γλυκόζης στο αίμα και αν, κατά τη δίαιτα, τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα είναι ψηλά τότε χρειάζεται ινσουλίνη για το υπόλοιπο της εγκυμοσύνης.

Οι περισσότερες γυναίκες διαπιστώνουν ότι είναι ικανές να απεξαρτητοποιηθούν από την ινσουλίνη μετά τη γέννα εφ' όσον το σώμα τους συνεχίζει να παράγει αρκετή ινσουλίνη για κανονικούς σκοπούς. Οι περισσότερες γυναίκες θα έχουν ένα κανονικό τεστ αντοχής της γλυκόζης 6 βδομάδες αργότερα. Λίγες θα συνεχίσουν να έχουν διαβήτη. Πάντως, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης διαβήτη στο μέλλον στις γυναίκες που είχαν διαβήτη κατά την κύηση. Συνήθως είναι μη ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης, αλλά ο κίνδυνος μειώνεται αποφεύγοντας την παχυσαρκία.

Αντισύλληψη

Ιδεωδώς οι εγκυμοσύνες πρέπει να προγραμματίζονται, αλλά όπως θα διαπιστώσετε από την ανάγνωση του άρθρου αυτού είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κάνετε καλό προγραμματισμό αν είστε διαβητική. Έτσι θα πρέπει να χρησιμοποιείτε αντισυλληπτικά στα ενδιάμεσα των εγκυμοσυνών.

Η πιο δημοφιλής μέθοδος αντισύλληψης, το "χάπι" περιέχει 2 θηλυκές ορμόνες: οιστρογόνη και προγεστερόνη. Αυτό το σκεύασμα εμποδίζει την ωορρηξία (δηλ. ενεργεί σταματώντας την παραγωγή ωαρίων. Οι επαγγελματίες στην ιατρική ανησυχούσαν για τη λήψη του χαπιού από διαβητικές γυναίκες λόγω του αυξημένου κινδύνου αγγειακών ασθενειών (κυρίως καρδιακών προσβολών) αλλά τώρα το χάπι περιέχει πολύ μικρή δόση οιστρογόνων έτσι πιθανόν να μην υπάρχει κίνδυνος. Προτιμότερο όμως να το αποφεύγετε.

Τα προφυλακτικά που χρησιμοποιούνται μόνα τους δεν είναι ασφαλισμένη αντισυλληπτική μέθοδος αλλά αν χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με ενδοκολπικό προφυλακτικό το οποίο τοποθετείται από γιατρό είναι σχετικά ασφαλισμένο.

Το ενδοκολπικό προφυλακτικό τοποθετείται απλά όπως ένα ταμπόν. Τα ενδομήτρια σπειράματα είναι κατάλληλα για ορισμένα άτομα. Αν είχατε ένα για πάνω από 2 χρόνια είναι απίθανο να μείνετε έγκυος. Μην το αφαιρέσετε ποτέ χωρίς ιατρική συμβουλή.

Μετά τη συμπλήρωση της οικογένειας τους πολλά ζευγάρια επιλέγουν τη στείρωση. Αυτό δεν προκαλεί καμιά διαφορά στη γενική υγεία και στα σεξουαλικά ή άλλα συναισθήματα σας. Πρέπει να θεωρείται μόνιμη κι έτσι πρέπει να επιλέγεται μετά από αρκετή σκέψη και συζήτηση.

Αν θέλετε συμβουλές για αντισύλληψη μη φοβηθείτε να ρωτήσετε το γιατρό σας - οι περισσότεροι εξ αυτών δεν είναι τόσο της παλιάς σχολής ή απλησίαστοι όσο πιθανό να νομίζετε!