Παγκόσμια Ημέρα Υγείας - 7 Απριλιου

Η ισορροπημένη και σωστή χρήση των αντιβιοτικών καταπολεμά την ανθεκτικότητα των μικροβίων

Απουσία δράσης σήμερα - Έλλειψη θεραπείας αύριο

Καταπολέμηση της αντιμικροβιακής αντοχής

Τι είναι η αντιμικροβιακή αντοχή?

Πρόκειται για την ανθεκτικότητα μικροοργανισμών στα αντιβιοτικά φάρμακα στα οποία προηγουμένως ήταν ευαίσθητα. Αυτό συνήθως είναι επακόλουθο της ευρείας χρήσης και ειδικότερα της κατάχρησης των φαρμάκων αυτών.

Η ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά αυξάνεται με τη λανθασμένη ή τη μη ορθολογική χρήση των φαρμάκων, όπως για παράδειγμα όταν:

• γίνεται κατάχρηση των αντιβιοτικών, είτε σε περίπτωση που ο ασθενής παίρνει αντιβιοτικά χωρίς ιατρική συνταγή, είτε όταν ο ιατρός χορηγεί αντιβιοτικά χωρίς να υπάρχει κατάλληλη ένδειξη
• ο ασθενής παίρνει χαμηλότερες δόσεις από τις συνιστώμενες ή δεν ολοκληρώνει το θεραπευτικό σχήμα.

Επιπλέον, τα ταξίδια και η εύκολη μετακίνηση πληθυσμών και η ανάπτυξη του εμπορίου ανά το παγκόσμιο, επιτρέπει στα ανθεκτικά μικρόβια να εξαπλώνονται, με όλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται, σε όλη τη γη με μεγάλη ταχύτητα, ακόμα και σε μερικές ώρες.

Σήμερα οι άνθρωποι ζουν συνήθως περισσότερα χρόνια και έχουν καλύτερη υγεία απ' ότι παλαιότερα. Σε αυτό έχει συμβάλει σε μεγάλο βαθμό η ανακάλυψη ισχυρών και αποτελεσματικών φαρμάκων, γνωστών ως αντιμικροβιακών, για τη θεραπεία των λοιμωδών νοσημάτων.

Πριν την ανακάλυψη και τη διαθεσιμότητα των αντιμικροβιακών φαρμάκων η οποία έγινε κατά τη δεκαετία του 1940, οι άνθρωποι έχαναν εύκολα τη ζωή τους λόγω των λοιμωδών νοσημάτων. Σήμερα κανείς δεν μπορεί να φανταστεί ένα κόσμο χωρίς αντιμικροβιακά φάρμακα.

Τι είναι τα αντιμικροβιακά φάρμακα?

Τα αντιμικροβιακά φάρμακα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία λοιμώξεων που προκαλούνται από τις τέσσερεις ομάδες των μικροοργανισμών: μικρόβια, μύκητες, παράσιτα και ιούς. Η ανακάλυψη των αντιμικροβιακών αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προόδους στον τομέα της υγείας στην ιστορία της ανθρωπότητας, γιατί κατάφερε να περιορίσει τα λοιμώδη νοσήματα και να σώσει δισεκατομμύρια ζωές κατά την περίοδο των 11 τελευταίων ετών.

Στα αντιμικροβιακά φάρμακα περιλαμβάνονται αντιβιοτικά, χημειοθεραπευτικοί παράγοντες, αντιμυκητισιακά, αντιπαρασιτικά και αντιικά φάρμακα.

Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα αντιβιοτικά δεν καταπολεμούν τις λοιμώξεις που οφείλονται σε ιούς, αλλά είναι αποτελεσματικά μόνο ενάντια στις μικροβιακές λοιμώξεις.

Τώρα βρισκόμαστε στο επικίνδυνο σημείο να χαθεί το πολύτιμο "οπλοστάσιο" των αντιμικροβιακών φαρμάκων. Η χρήση και η κατάχρηση τους στη θεραπευτική αγωγή των ανθρώπων και των ζώων έχουν αυξήσει τον αριθμό και τους τύπους των μικροοργανισμών που είναι ανθεκτικοί σε αυτά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ασθενείς να παραμένουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μολυσματικοί και να έχουν τη δυνατότητα να μεταδίδουν ανθεκτικά μικρόβια σε άλλους, προκαλώντας έτσι περισσότερους θανάτους, μεγαλύτερη νοσηρότητα και αναπηρία καθώς και υψηλότερες δαπάνες για την παροχή υπηρεσιών φροντίδας και υγείας.

Η ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά ή αντιμικροβιακή αντοχή δεν είναι νέο πρόβλημα, είναι όμως ένα πρόβλημα το οποίο γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνο. Αν αυτό το φαινόμενο συνεχιστεί χωρίς έλεγχο, πολλά λοιμώδη νοσήματα κινδυνεύουν να καταστούν ανεξέλεγκτα, ενώ παράλληλα θα εκτροχιάσουν την πρόοδο στην υγεία ανά το παγκόσμιο, την οποία τα Ηνωμένα Έθνη έχουν θέσει ως στόχο να πετύχουν μέχρι το 2015.

Πως καταπολεμούμε την αντιμικροβιακή αντοχή?

Πολλές χώρες αναλαμβάνουν δράσεις με στόχο την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό διότι οι προσπάθειες αυτές πρέπει να γίνονται συντονισμένα ούτως ώστε να αποφευχθεί η οπισθοδρόμηση στην προ των αντιβιοτικών εποχή.

Για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι αναγκαία η συλλογική ευθύνη και δράση:

• εκείνων που σχεδιάζουν και αποφασίζουν για την πολιτική υγείας
• των λειτουργών υγείας, ιδιαίτερα των γιατρών που συνταγογραφούν και των φαρμακοποιών
• της φαρμακευτικής βιομηχανίας
• των πολιτών και ιδιαίτερα των ασθενών.

Γι' αυτό και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας καλεί τον καθένα μας να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί και να δράσει ούτως ώστε να καταπολεμηθεί η ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά.

Επομένως, είναι ευθύνη όλων μας να διαφυλάξουμε την αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών, καταπολεμώντας ταυτόχρονα την ανθεκτικότητα των μικροβίων. Με αυτό τον τρόπο θα προστατευθεί η ανθρωπότητα, ούτως ώστε να μην βρεθεί αντιμέτωπη με τον εφιάλτη της απώλειας ζωών από επιδημίες, οι οποίες θα προκαλούνται από την εξάπλωση ολοένα και περισσότερων ανθεκτικών μικροοργανισμών.